فهرست مطالب

عنوان صفحه

- فصل اول

مسجد در معماري ايران............. 5

عملكردهاي مساجد مختلف............ 7

خصوصيات فضاهاي كالبدي مسجد....... 9

- فصل دوم

مسجد جمعه يزد.................... 15

مسجد جامع قديم................... 16

مسجد جامع نو..................... 19

كتيبه‌ها .........................

فضاي جلوخان ..................... 26

سردر و پيش درگاه................. 28

دهليز (كرياس) ................... 31

منار............................. 42

شبستان شرقي ..................... 43

شبستان غربي...................... 44

شبستان شاهزاده................... 44

صحن داخلي........................ 44

ايوان اصلي....................... 45

زير گنبد ........................ 47

دالانها و شاه نشينهاي متصل به ايوان49

در و درگاههاي شمالي و غربي ...... 50

پاياب ........................... 51

سنگهاي قبر غيره منصوب ........... 51

كتابخانه ........................ 52

- فصل سوم

تزيين در معماري ................. 55

انواع تزئينات.................... 59

كتيبه‌ها ......................... 59

تزئينات هندسي ................... 61

تزئينات گياهي ................... 62

نكاتي راجع به تزئينات ........... 65

تأثير رنگ در تزئين معماري........ 69

بررسي رنگها ..................... 71

رنگ سفيد ........................ 72

رنگ آبي.......................... 72

رنگ قرمز......................... 74

رنگ زرد.......................... 75

رنگ سبز.......................... 77

كنارهم قرارگيري رنگها ........... 77

معماري و نگارگري ................ 79

نگاهي به اشكال هندسي و تطابق آنها با رنگهاي اصلي80

رنگها در شب...................... 81

جلوه رنگ در كاشي معرق............ 82

طلوع و غروب...................... 82

مفهوم نقوش....................... 83

- فصل چهارم

مصالح تزئينات در مسجد جامع يزد .. 90

آجر.............................. 91

گچ............................... 93

سنگ.............................. 94

چوب.............................. 95

كاشي............................. 95

تاريخچة ظهور و انحطاط............ 96

انواع كاشي ...................... 98

مقرنس............................ 99

پيوست 1

پيوست 2

تصاوير پروژه عملي

مقدمه

هنر جوهره‌اي است كه در ذات هر ايراني به فضل الهي به وديعه نهاده شده است. به همين علت جلوه‌هاي هنر در تمام مظاهر و مقوله هاي زندگي ايراني مانند:‌ معماري، نقاشي ، خط و كتابت ، پارچه‌بافي، قالي وگليم‌بافي، فلزكاري، سفالگري و ...... در طول تاريخ بروز و ظهور داشته و دنيايي از زيباييها، ذوق، خلاقيت و ابتكار را پديد آورده است.

يكي از مظاهر انعكاس هنر ايراني در معماري اين سرزمين است. هنرمند معمار ايراني، از ابتداي كار و از هنگام بكارگيري آجر كه از مصالح اوليه احداث بنا به شمار مي‌رفته زيباترين نقشها و طرحها را هنگام احداث ديوارها و پوشش گنبد ها وگوشواره ها، مقرنس‌ها و طاقنماها خلق كرده است و در روند تكاملي آن با گره چيني، گل‌اندازي، گره‌سازي و آجركاري خفته و رفته، شاهكارهاي بي‌نظيري را به وجود آورده است.

هنگام استفاده از گچ با خلق گچبريهايي با نقوش هندسي، گياهي، دنيايي از خلاقيت را كه در دنيا بي نظير مي‌باشد آفريده و در استفاده از چوب براي پنجره ها و درها با بهره‌گيري از فنوني نظير منبت، مشبك، معرق، كنده‌كاري، خاتم‌سازي و نقاشي روي چوب، اعجاز باور نكردني را پديد آورده است.

براي تزيين بنا از كاشيهايي نظير يك رنگ، هفت رنگ، معرق، طلايي و .... شيشه و آيينه در شكلها و رنگها و ابعاد گوناگون، مدد جسته و دنيايي از زيبايي و خلاقيت و هنر را عرضه كرده و همه اينها به همراه حجاريهاي زيبا، بنا هايي را در جاي جاي ايران بر پا و استوار كرده است.

بدون ترديد تحقق اين همه زيباييها و خلاقيت جز به مدد عشق به معبود امكان‌پذير نبود، چرا كه بيشترين جلوه آنها را در مسجد، محراب و زيارتگاه مي‌توان ديد.

بناهاي مذهبي، همواره مورد احترام و توجه ملل و اقوام مختلف در طول تاريخ بوده است، و به لحاظ همين اهميت، پيوسته كاملترين تجربه هاي هنري هنرمندان برجسته هر دوره تاريخي در خدمت معماري و تزيين نقوش به كار رفته در احداث چنين اماكني بوده است. اين علاقه و توجه و بذل سرمايه هاي مادي و معنوي، نه از باب منافع اقتصادي و اغراض مادي، بلكه بر مبناي كشش و علاقه‌اي قلبي بر اساس گرايش فطري مردم به مكاتب الهي بروز كرده است. چه بسا مردمي كه با مشكلات و تنگناهاي اقتصادي قرين بوده، اما در سرمايه‌گذاري براي مظاهر معنوي، از جمله بناهاي وابسته به مقدسات مذهبي، از هيچگونه ايثاري فروگذار نكرده اند.

بناهاي رفيع و با شكوهي كه در طول تاريخ براي معابد، مساجد و كليساها، ‌سربرافراشته‌اند، با يك پشتوانه قلبي و عشق حقيقي همراه بوده است.

در تاريخ اسلام، مسجد در رأس توجه مردم، به ويژه هنرمندان معتقد به مباني ديني قرار داشته است. در دوره هايي كه اثري ازپيشرفتهاي علمي و صنعتي در هيچ كجاي عالم ديده نمي شود، برجسته‌ترين آثار معماري جهان، از ميان مساجد بزرگ در جاي جاي سرزمنيهاي اسلامي بر جاي مانده است،‌ اگر چه به علل گوناگون، بويژه هجوم ارتشهاي متجاوز بيگانه به كشورهاي اسلامي بسياري از ابنيه مهم و مساجد تاريخي دچار تخريب و ويراني شده و آثار مهم مكتوب و ميراث فرهنگي مسلمين كه دستخوش غارت و آتش‌سوزي در كتابخانه‌هاي مهم جهان اسلام شده است، ما را از گنجينه‌هاي مهمي محروم كرده است،‌ با اين حال آنچه بر جاي مانده، خود دريچه‌اي است براي شناخت عظمت معماري به كار رفته در بناي مساجد بزرگ تاريخي، بويژه آن كه در معماري و كاشيكاري بناها، مظاهر معنوي و مفاهيم والاي مذهبي چه در انتخاب رنگ و چه در انتخاب شكل و فرم بسيار ماهرانه تلفيق شده‌اند،‌ و فضايي به وجود آورده است كه انسان شيفته معنويت را بسوي خود مي خواند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

- مسجد در معماري ايران

- عملكردهاي مساجد مختلف

- خصوصيات فضاهاي كالبدي مسجد

« مسجد » در معماري ايران.

در هنر و معماري ايراني و به ويژه معماري مساجد با دو پديده شكل و محتوا يا عينيت و ذهنيت - و در يك كلام قالب و روح مواجهيم.

هنر معماري داراي سه جنبه است يكي جايگاه اثر در شهر يا معماري شهري ، طراحي خود بنا يا حجم اثر، و در نهايت هنرهاي وابسته به معماري كه شامل مواردي چون نور و رنگ و نقش است، مي‌گردد كه اين اخير با آنكه نقشي محوري در آنچه كه معماري ايراني نا ميده مي‌شود دارد، اما در دوره‌هاي پسين، اين شيوه يا مهجور گشته يا نقشي حاشيه‌يي يافته است. حال آنكه چنين ظرفيتي را دارد كه فضا سازي كند و بدون اينكه تركيب احجام نامتجانس ضرورت يابد، فضاهاي دلخواه را ايجاد نمايد.

انسان- و به تبع او اثر هنري- موجوديت نمي يابد، مگر آنكه قالب و روحي داشته باشد. قالب و روح دو وجه منفك يا همراه و تركيبي نيستند، بلكه وجوهي محشور و عجيبند كه هيچ كدام بدون ديگري موجوديت و معنا نمي يابد. نه هر قالبي محمل هر روحي است و نه روحي تاب نشستن بر هر قالبي را دارد. اين دو تنها با يكديگر موجوديت مي يابد و رشد مي كنند و مرتبت وجودي مي‌يابند.

در هنر معماري، اثر و روح حاكم بر جابجايي آن از يكديگر منفك نيستند و نمي‌توانند كه باشند. نمي‌توان فضايي را تخيل نمود، بدون آنكه صورت...

پروژه:

تقويت ديوارها

تقويت برشي ديوارهاي چينه URM بوسيله سيستم هاي FRP

S.GRANDO , M.R.VALLUZZI

واحد آموزشي مهندسي حمل و نقل و ساختمان ، دانشگاه پادوا

vIAmARZOLO–9– 35131 پادوا ، ايتاليا

A.NANNI , j.g. tumia

مركز تحقيقات مهندسي زير سازه

65409-00300 ، آمريكا Mo , Rolla , Minercircle

اين مقاله يك برنامه آزمايشي را ارائه مي دهد كه به موضوع تقويت برشي به وسيله سيستم هاي FRP ديوارهاي URM ساخته شده با واحدهاي رسي مي پردازد. پنج پانل بنايي رسي با تركيب FRP به شكل ورقه ها و ميله ها تقويت شده و به منظور لحاظ كردن عملكرد برش آنها در طول قطر ديوار بارگذاري شدند. ابعاد پلانهاي بنايي m22/1*22/1 و به ضخامت mm120 بودند. از تكنيكهاي گزارش شده ساختماني براي ميله ها استفاده مي شود. اين تكنيك شامل قراردادن ميله هاي FRP در مفصل هاي بستر بنايي است. از سوي ديگر، براي ورقه ها از تكنيك قراردادن دستي استفاده مي شود. نتايج، كارآيي عملكرد برش در حال افزايش ديوارهاي چينه URN را برحسب ظرفيت و شكل پذيري ظاهري نشان مي دهند.

 

 

مقدمه:

وقتي بار پلان بر روي ديوار كشيده شده اعمال شود، ظرفيت نهايي را ميتوان به آساني به دست آورد و ديوار URM فرو مي ريزد. تأثير اصلي اين نوع بار عبارت است از تنش برشي كه بوسيله تركهاي موجود در سراسر طول و با امتداد گسيختگي برش قابل تشخيص است. بعد از باز شدن ترك، ديوار كل ظرفيت خود را از دست داده و ميتواند به آساني به زير و خارج از بار پلان فرو بريزد و زندگي انسان را به مخاطره بياندازد. به اين دليل، پيش گيري و مهار اين نوع گسيختگي داراي اهميت است.

استفاده از سيستم هاي FRP ميتواند جواب قانع كننده اي براي اين مشكل باشد. با استفاده از تركيبات FRP، افزايش ظرفيت نهايي ديوار بدون اضافه كردن وزن و سختي آن با اجتناب از پيامدهاي خطرناك ناشي از حوادث زمين لرزه اي ، امكان پذير است.

علاوه بر اين، به واسطه استفاده از FRP ، سود زيبايي شناختي ساختماني و منطقي وجود دارد، كه عبارتند از حداقل اتلاف فضاي مفيد و با يك گچكاري ميتوان مصالح تقويت كننده ساختمان را مخفي كرد.

توصيف مصالح ساختمان (مواد كار)

آزمايشات تجربي براي توصيف خصوصيات مكانيكي مصالح ساختمان بكار رفته در اين بررسي، به نتيجه رسيدند. متوسط تاب فشردگي آجرهاي رسي بنايي حاصل از آزمايش منشور.

Mpa , (ASTM C1314) 78/15 بود. ديوارها با ميله هاي 2GFRP# به قطر mm6 و ورقه هاي GFRP در داخل يك چسب اپوكسي جاسازي شدند كه برطبق توليد و آزمايش نتايج همانطور كه در جدول 1 نشان داده شده است داراي خصوصيات مكانيكي هستند.