عيد پسح

و يهوه در تورات چنين فرمود :
«سه بار در سال براي منجشن بگير ... سه بار در سال هر مذكري از (جامعه) تو در پيشگاه خداوند حضوريابد»

اين سه جشن به ترتيب جشن پِسَح، جشن شاووعُوت و جشن سوكوُت نامدارند .
و اما عيد پسح كه موضوع مورد بحث ما مي باشد .
اين عيد از روزپانزدهم ماه نيسان آغاز مي شود و 8 روز ادامه دارد . (1) (2)

حال حاضر ما در سال 5767عبري به سر ميبريم . در 15 نيسان سال 2448 حدود 3319 سال پيش قوم بني اسرائيل توسط حضرت موسي عليه السلام از سرزمين مصرخارج شدند . زيرا در مصر توسط قبطيان (فرعونيان) تحت فشار بودند . حضرت موسي سعينمود تا فرعون را به خداپرستي هدايت كنداما پس از عدم موفقيت قوم بني اسرائيل ازسرزمين مصر خارج شدند و 8 روز بعد به درياي سرخ مي رسند . (3)

به همين دليل يهوديان هر سال اين ايام را گرامي مي دارند و بهاين مناسبت جشني برپا ميكنند كه سنت هاي مخصوصي و قوانيني دارد .
تورات در سفرخروج باب 12 به تفصيل در اين مورد بحث ميكند و علت و چگونگي برپاي اين جشن را توضيحميدهد .
نام پسح از کلمه‌اي در تورات که با لفظ پاسَح آمده است به معني گذرکردن، جستن و رحم نمودن گرفته شده است . زيرا يَهُوِه (خداي يهود) در اين روز ازبالاي خانه هاي قوم بني اسرائيل عبور كرد به همين دليل آن را پسح مي نامند .
البته اين عيد نام هاي ديگري نيز دارد:
عيد بهار . زيرا اين عيد در ماهنيسان واقع شده و ماه نيسان اولين ماه است و هميشه در بهار واقع مي شود .
جشنآزادي نام ديگري است كه به اين عيد مي دهند زيرا يهوديان به گفته خود از دست فرعونآزاد شدند .
نام ديگر اين جشن عيد فطير يا عيد مصا نام دارد .
از آنجا کهيهوديان هنگام خروج از مصر فرصت کافي براي تهيه خمير جهت پخت نان نداشتند، ناگزيراز خمير ترش نشده «فطير» استفاده کرده، نان فطير ساختند که در زبان عبري «مَصا» نامدارد و يهوديان در اين عيد تنها مجاز به استفاده اين نوع نان هستند . و در اين اياميهوديان نبايد به هيچ وجه از حامص (خمير يا ناني كه از گندم و جو تهيه شده باشد) استفاده بكنند و حتي آن را در خانه نگهداري كنند بلكه فقط مي توانند به جاي "حامص" از "مصا" استفاده كنند .
و اما قوانين مخصوص اين ايام :
1- در روز دهم ازماه نيسان هر خانواده بايد يك بره يا بز نر كه حتما يك ساله باشد را تهيه نموده ويا اگر نميتواند تهيه كند با همسايه ي خود به صورت شراكتي اين كار را بكنند . درعصر روز چهاردهم (شب عيد) بره را قرباني كرده و مقداري از خون آن را بر در خانهريخته و گوشت آن را بايد بريان كنند (نبايد بپزند و يا آب پز كنند حتي كله و پاه يآن را ) و آن را به همراه نان فطير بخورند و تا صبح بخورند و چيزي باقي نماند و اگرماند آن را بسوزانند . فقط يهوديان حق دارند از فطير بخورند و هيچ غير يهودي نبايداز آن بخورد مگر آنكه غلام يهوديان باشد

2-پاك سازي حامص . همانطور كه گفته شد روز چهاردهم بايد اعضايخانواده گوشه گوشه خانه را جستجو كرده و اگر حتي ذره اي حامص يافتند از خانه خارجسازند و تي ظروف آغشته به حامص را كاملا پاك و تميز كنند .

3- در شبهاي اول و دوم پسح، مراسم خاصي در خانه و با حضور اعضايخانواده برگزار مي شود كه شامل:
*گفتن قيدوش بر يايين (دعاي مخصوص خوردن شرابمقدس) : چهار پياله ي شراب كه هر كدام نام مخصوصي دارند . (پياله خارج ساختن ، نجاتدادن ، رهايي دادن ، گرفتن ) كه هنگام خوردن هر يك به صورت معما از يكديگر سوال ميپرسند .
*خوردن مصا : بر سر سفره اين شب، سه قرص مصا به يادبود سه جد بزرگواربني‌اسرائيل يعني ابراهيم، اسحق و يعقوب قرار دارد.
* خوردن سبزي تلخ يا كاهو:كهبايد از قسمت شيرين شروع كرد تا به قسمت تلخ رسيد .
*خوردن زيتون : كه توسط برشهاي كوچك تزئئن شده .
*خواندن «هَگادا شل پسح» يكي از مهمترين بخشهاي مراسماين شب است. معني «هَگادا» در زبان عبري «نقل كردن يا تعريف كردن» است. اين واژهتورات استخراج شده كه خداوند در آن مي فرمايد:
«در آن روز (وقايع خروج از مصررا) براي فرزندانت نقل كن و بگو...» . سفر خروج باب 13 آيه 6.
هگادا گلچيني ازمنـابع مختلف مذهبي و ادبي يهود مانند تورات، ميشنا، تلمود و ديگر كتب يهود دربارهي وقايع خروج از مصر و حواشي آن است كه يهوديان، طبق آيه فوق موظفند در اين شب بهتعريف كامل آنها مشغول شوند. حتي دانشمندان و علما نيز كه خود به طور كامل از وقايعتاريخي آن زمان آگاه هستند، وظيفه دارند كه مانند ديگر مردم (وحتي بيش از آنها) اينفريضه را انجام دهند.