ملی شدن صنعت نفت ايران

امام خمينى كه طى 60 سال در محيط جامعه و حوزه علميه مشغول نشو و نما بود و در هر دو صحنه نظر و عمل به درجات عالى رسيده بود، در سال 41 طى برخورد با لايحه انجمنهاى ايالتى و ولايتى،در كنار مرجعيت‏بعنوان رهبر سياسى جامعه در بين اقشار وسيع مردم و روحانيون متجلى شد.از اين به بعد تا زمان رحلتش بطور موازى در هر دو وادى نظر و عمل، انقلاب اسلامى را سكان دارى كرد.

نفت

صنايع نفت در كشورهاي عضو اوپك ازجمله ايران بدين سبب ملي شدند كه قراردادهاي نفتي معمول درآن زمان كه همه ازنوع انحصاريبودند و اختيار كل و مطلق اداره عمليات و نحوه و ميزان توليد وصادرات و قيمت گذاري در اختيار شركت هاي نفتي خارجي قرار داشت ، ازهر لحاظ مغايرحق حاكميت ملي و مانع استقلال سياسي واقتصادي كشورهاي صاحب نفت بود .

تمدن امروز جهان پيوستگي غيرقابل ترديدي با نفت دارد چه مهمترين ماده اي است که تا به حال شناخته شده و صنايع دنيا را از ابتداي قرن بيستم به طور عمده به گردش در مي آورد . نفت يعني قوه محرکه صنايع ، و ماده اوليه هزاران کالاي مورد استفاده بشر چون مصالح ساختماني ، دارو ، رنگ ، الياف ، کود شيميايي ، وسايل آرايش و از همه مهمتر صنعت پتروشيمي ، سوخت ناوگان هاي عظيم دريايي ، هواپيماهاي غول آساي امروزي ، جت هاي جنگنده و غيره و غيره . قطع توليد يک روز نفت در دنيا دگرگوني بسيار را به دنبال دارد چنانچه تحريم نفتي اعراب در سال 1973 م ( 1352 ه.ش ) ، مصيبتي فراموش نا شدني براي دنياي صنعت بود تا آنجا که اروپا را به جيره بندي وادار ساخت ، استفاده از اتومبيل سواري در بعضي کشورها متوقف گرديد و چرخ بسياري از صنايع از حرکت ايستاد .

در ايران مسئله نفت از آغازكشف آن توسط دارسي درسال 1908 تا كنون مهمترين عامل اساسي در تعيين خط مشي سياسي و اقتصادي كشور بوده است . امتياز نفت در دوران استبداد قاجار به دارسي انگليسي داده شد . ملت ايران به اهميت مساله نفت واقف نبود تا همچون امتياز تنباکو در همان تاريخ قيام کند . نفت ايران در جريان جنگ جهاني اول قدرت جنگي بسيار به ابر قدرت استعمارگر انگليس داد و اين کشور را بر آن داشت تا هر چه بيشتر صنايع نفت را در اختيار داشته باشد ، و بنابراين به سال 1312 ه.ش در زمان ديکتاتوري رضاخان با قرارداد ديگري نفت ايران براس مدت طولاني در اختيار انگليس قرار گرفت .

در بررسي تاريخ نود وپنج ساله صنعت نفت ايران بحث انگيزترين موضوع اصل ملي شدن صنعت نفت در سال1951 و وقايع و حوادث متعاقب آنمي باشد .

اما تأكيد بر اين نكته واجب است كه در تحت شرايط و نحوه اي كه شركت سابق نفت انگليس و ايران با حمايت دولت انگليس بر صنعت نفت ايران حكومت مي نموده اصل ملي كردن نفت ، يك امر ضروري و غيرقابل اجتناب بود.

مشروطيت

معناي مشروطيت ، در فرهنگ عميد به دو صورت آمده است:

1- مشروطه(به فتح ميم و ضم را) شرط کرده شده،آنچه که مقيد به شرط است.

2- حکومت ملي ، حکومتي که مقيد به قانون باشد ، مملکتي که داراي پارلمان باشد و نمايندگان ملت در کارهاي دولت نظارت داشته باشند .

مشروطه در نيمه دوم سده نوزدهم از رها عثماني به واژگان فارسي راه يافت و ترکها آن را از روي واژه " شارتر" فرانسه يا " کارتا " و کارتولاي لاتين ساختند که در آغاز به معني لوحي بود که فرمانها را روي آن مي نوشتند و بعد به قانون اطلاق گرديد .

ادوار مجلس

آغاز مبارزات مشروطيت

و اما در رابطه با چگونگي آغاز مشروطيت مطالب بسيار است و هر چند مشخص نيست چه روزي انقلاب شروع شد و چه شخصي و يا اشخاصي آغازگر آن بودند ولي مي توان حوادثي را ديد که مجموعا دليل پيدايش مشروطيت است از جمله شکست ايران در دو جنگ با روسيه و انعقاد قراردادهاي گلستان و ترکمن چاي ، برقراري کاپيتولاسيون به ضرر ملت ايران که عملا مشکلاتي را ايجاد کرده بود ، بي اعتباري دولت مردان در خارج از کشور به علت بي لياقتي ، توسعه ارتباط بين ايران و بعضي ممالک اروپايي و آگاهي جمعي از ايرانيان از وضع ممالک اروپا امتيازاتي که دولتهاي روس و انگليس با رقابت در ايران به دست مي آوردند و قرضه هايي که به دلايل خاص و شرايط اسارت بار اخذ مي شد، عدم توجه زمامداران ايران به حقوق واقعي مردم و به سرنوشت مملکت و از دست رفتن قسمتي از خاک ايران در شمال و شرق ، آمادگي گروه هاي زيادي از مردم براي تحول که آزمايش آن را در واقعه تنباکو نشان داده بودند؛ ظلم و جور و تعدي عمال حکومت مثل عين الدوله و شاهزادگان قاجار و مسافرت هاي زائد و پر خرج سلاطين و صدر اعظم به اروپا و نفرت کلي مردم از ترتيب اداره مملکت . در اين زمان خزانه دولت از خزانه شخص شاه جدا نبود و عوايد دولتي را شاه به مانند ثروت شخصي خود در هر جايي که دلش مي خواست خرج مي کرد ، فشار مالياتي مردم را خرد کرده بود ، مثلا از دهقانان که هشتاد درصد جمعيت را تشکيل مي دادند در سال ، چهل نوع ماليات اخذ مي شد تحريک مراجع مذهبي و آگاه ساختن مردم به آنچه در کشور مي گذشت قسمتي از عواملي است که در انقلاب تاثير داشت و مبارزه غير فعال مردم ايران را به تدريج به مبارزه فعال تبديل کرد . فرياد اعتراض نيرومند تر شد و کم کم شکل عصيان گرفت و در سراسر ايران انجمنهايي تشکيل شد .

چگونگي مهاجرت کبير

در ادامه مبارزات مردمي به رهبري روحانيت از جمله ايت الله طباطبايي و شيخ فضل الله نوري ، عين الدوله در صدد تبعيد سران نهضت برآمد و روحانيون نيز تندروي را توسعه دادند. عين الدوله وعاظي را که افشاگري مي کردند دستگير